Kiedy nerwica może być chorobą zawodową?

Według kodeksu pracy (art. 235) choroba zawodowa występuje wtedy, gdy w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić, że jednoznacznie, lub z wysokim prawdopodobieństwem,  jest ona następstwem szkodliwych dla zdrowia czynników, na które narażeni jesteśmy w środowisku pracy. Często choroba zawodowa może być też skutkiem sposobu wykonywanej pracy, co formalnie nazywa się „narażeniem zawodowym”. Jakie są jednak szczegółowe przesłanki, by stany lękowe zakwalifikować jako chorobę zawodową? Czy da się leczyć takie zaburzenia?

Przyczyny nerwicy lękowej w pracy

Nerwica zawodowa u pracownika (lub byłego pracownika) zawsze jest skutkiem długotrwałego poddawania się szkodliwym czynnikom w miejscu pracy – chodzi przede wszystkim o stres. Może być on wynikiem nie tylko presji ze strony pracodawcy, czy zbyt dużą ilością obowiązków. Mogą to być także szkodliwe warunki pracy w sensie dosłownym, czyli niezdrowe pyłki, zbyt duży hałas czy za niska/za duża temperatura powietrza. Choroby zawodowe, które są efektem stresu, są bardzo trudne do zdiagnozowania, ale także do udowodnienia. Mogą mieć one różne formy – depresji, nadciśnienia, chorób serca, bezsenności, astmy, wrzodów, zaburzeń trawiennych, czy w końcu nerwic. Same nerwice często są kompleksowym zaburzeniem, w którym mieści się wiele powyższych objawów – właśnie dlatego uniemożliwiają one normalne funkcjonowanie, nie tylko zawodowe, ale także społeczne i prywatne.

Jeżeli chodzi o przyczyny chorób zawodowych, które określone są w kodeksie pracy to wyróżnia się:

• Czynniki chemiczne i fizyczne (rodzaj czynnika, wartość stężeń/natężeń oraz przeciętny czas narażenia na nie w trakcie pracy
• Czynniki biologiczne (rodzaj czynnika, sposób kontaktu z chorym, czas utajenia, stwierdzenie sposobu działania albo sposobu jego szerzenia się. W takim przypadku stężenie czynnika nie ma znaczenia)
• Czynniki uczulające (alergeny – okeśla się rodzaj czynnika oraz stwierdza, czy kontakt z nim miał miejsce w trakcie pracy. Najczęściej dotyczy to pracy przy surowcach, półproduktach i gotowych wyrobach. Również brak konieczności stwierdzenia stężenia czynnika chorobotwórczego)
• Czynniki rakotwórcze (substancje i preparaty chemiczne zakwalifikowane do kategorii 1 na podstawie przepisów o substancjach i preparatach chemicznych, czynniki i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym wymienione w przepisach wydanych na podstawie art. 222 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz pierwotną lokalizację nowotworu i okres latencji.)

Leczenie nerwicy zawodowej

Stres w pracy to czynnik, który może wpłynąć na kondycję psychiczną człowieka. Długotrwała presja zawodowa sieje prawdziwe spustoszenie w psychice, a ludzie o słabszej odporności na takie warunki mogą cierpieć na fobie, lęki i depresje. Nerwica zawodowa może mieć także swoje podłoże w szkodliwych warunkach pracy, które zostały określone powyżej. Tzw. lęk przed lękiem to bardzo częste zjawisko, które samo siebie napędza. Osoba z nerwicą boi się o swoje zdrowie i życie, bo wie, że pracuje w warunkach szkodliwych. Można wtedy mówić o nerwicy zawodowej, czyli o poważnym zaburzeniu, które w dzisiejszych czasach dotyczy coraz większej ilości ludzi.

Jeżeli chodzi o leczenie nerwicy lękowej spowodowanej pracą, to powinna dzielić się ona na trzy elementy (więcej informacji na ten temat znaleźć można na http://kolderka.net/category/nerwica/). Podstawą jest zawsze terapia i konsultacja z psychoterapeutą. Pozwala ona leczyć przyczyny, a nie tylko objawy. Przyczyny nerwicy zawodowej są bowiem bardzo często dużo głębsze, niż warstwa zewnętrzna problemów. To, że boimy się warunków pracy, nie oznacza jeszcze, że to właśnie one są powodem choroby. Długotrwała psychoterapia pozwala odnaleźć prawdziwe źródło problemu i skutecznie z nim walczyć.

Drugie w kolejności są środki farmakologiczne. Jedne z nich działają doraźnie (przeciwlękowe – mocno uzależniające) i powinno się je stosować rozważnie. Drugą grupę stanowią antydepresanty. Ich działanie wpływa na poziom substancji tzw. neuroprzekaźników, które są odpowiedzialne za przekazywane bodźców nerwowych przez komórki -neurony. Lek jest w stanie zwiększyć lub zmniejszyć wydzielanie tych substancji wpływając w ten sposób na psychikę i stan świadomości chorego.

Leczenie nerwicy zawodowej może odbywać się także przy pomocy środków alternatywnych. W większości przypadków ich celem jest usunięcie objawów (stanów lękowych, bólu fizycznego), jednak to i tak wiele. Terapie grupowe, akcesoria sensoryczne, medytacja… Wszystko to jest dodatkową formą leczenia nerwicy, jednak warto sięgać po każdy możliwy sposób.

Nerwica zawodowa to choroba, którą bardzo trudno jest zdiagnozować i dlatego tak ważna jest profilaktyka. Jeżeli czujemy, że praca sprawia nam ból psychiczny i wywołuje nerwy i lęki, to warto sięgnąć po pierwszy krok, czyli po rozmowę z psychoterapeutą. Czasami warto środowisko pracy zmienić, żeby uniknąć dalszych powikłań. Nic nie jest przecież cenniejsze od naszego zdrowia psychicznego – a już na pewno nie pieniądze.